سرنوشت مبهم تجارت زعفران صادرات رسمی و ترخیص غیررسمی است
به گزارش نیازگاه، یکی از معضلات پیچیده زعفران، صادرات ماهانه یک تا دو تن محصول به کشوری است که وارداتش را ممنوع کرده است. در ادامه این صادرات قانونی، زعفران ایرانی به نام افغانستان به کشورهای دیگر صادر می شود.
خبرگزاری مهر، گروه اقتصاد- فاطمه امیراحمدی: سال قبل بود که وزارت زراعت افغانستان اعلام کرد، سال ۱۴۰۲ این کشور ۲۱ تن تولید زعفران داشت؛ اما براساس اعلام آمار جهانی از حجم صادرات این کشور، ۶۷ تن زعفران از افغانستان به کشورهای مختلف همچون هندوستان صادر شد.
طلای سرخ ایرانی به شیوه های مختلف شامل سوغات و هدیه، صادرات رسمی و… به کشور همسایه قاچاق می شود؛ در صورتیکه مقامات این کشور مدعی هستند زعفران ایرانی بی کیفیت است.
وزارت صنعت و تجارت طالبان چهارشنبه ۱۲ فوریه (بهمن ماه سال گذشته) با انتشار خبری مطرح کرد «بی تردید زعفران صادراتی افغانستان بطورکامل محصول داخلی است. …افغان ها ضرورتی نمی بینند که با زعفران های بی کیفیت ایرانی، وجهه زعفران افغانستان را در بازارهای بین المللی لطمه بزنند».
وزارت صنعت و تجارت طالبان بهمن سال قبل گفت افغان ها ضرورتی نمی بینند با زعفران بی کیفیت ایرانی به وجهه زعفران افغانستان لطمه بزنند
تعرفه های تجاری، تحریم، صادرات فله ای و… بلای جان زعفران ایرانی شده است.
همچنین در خبر دیگری اعلام شد، زعفران با قیمت بسیار پایین تری نسبت به نرخ داخل صادر می شود؛ البته این مسئله، موضوع عجیبی نیست، چونکه شیر خشک صنعتی هم به علت تحریم با قیمت پایین تری نسبت به سایر کشورها درحال صادرات است.
محمدرضا اردیخانی، عضو صندوق توسعه صادرات زعفران درباره ی قیمت پایین صادرات زعفران ایرانی به خبرنگار مهر اظهار داشت: صادرات زعفران از ایران نسبت به قیمت داخل پایین تر نیست. اکنون قیمت هر گرم زعفران در کشور برای مصرف کننده خرد بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان است. البته در خرید کیلو گرمی، قیمت پایین تر است؛ چونکه هزینه های بسته بندی، حمل و نقل و… به هزینه تمام شده اضافه می شود.
صادرات زعفران با قیمت پایین، آری یا نه
وی اضافه کرد: نرخ کف زعفران بسته بندی خارج از ایران هم گرمی بین ۳ تا ۳.۵ دلار است. این تفاوت قیمت مربوط به کیفیت بسته بندی است. بنابراین، با بسته بندی مشابه بطور قطع بین ۳۰ تا ۴۰ درصد قیمت زعفران در داخل و خارج متفاوت است. زعفران صادراتی که از مجرای رسمی صادر و به کشور مقصد مصرف کننده ارسال می شود، گران تر از قیمت آن در کشور است.
وی در ادامه به چالش های صادرات زعفران اشاره نمود و اظهار داشت: ۳ معضل در کشور برای صادرات زعفران وجود دارد که بازهم بدون حل باقیمانده است. اولین معضل مربوط به تعرفه های تجاری است که با یک سری از کشورهای مقصد وجود دارد. کشورهای همسایه از این بستر به نفع خود بهره برداری می کنند که از آن جمله میتوان به افغانستان اشاره نمود.
وی در توضیح بیشتر اظهار داشت: یکی از کشورهای پرمصرف زعفران، هندوستان است. افغانستان با تعرفه صفر از این فرصت به بهترین شکل درحال استفاده است. حتی تعرفه تجاری بین افغانستان و آمریکا در موضوع صادرات زعفران صفر است.
صادرات ۲ تن زعفران در ماه
این مسئول صنفی با اعلان اینکه دولت افغانستان واردات زعفران را به کشورش ممنوع کرده است؛ عنوان کرد: تاجر افغانستانی پیشنهاد می دهد زعفران را ما از ایران به روش قانونی ارسال نماییم، اما آنها می توانند با وجود ممنوعیت، محصول را به صورت غیررسمی از گمرک ترخیص کنند. افغانستان واردات زعفران را ممنوع کرده است، اما ایران ماهانه یک تا دو تن زعفران به این کشور صادر می کند
وی اشاره کرد: بنابراین، حتی صادرات زعفران به صورت قانونی از کشور هم که براساس اعلام گمرک ماهانه یک تا دو تن صادرات داریم، به صورت قاچاق ترخیص می شود.
معضل پیچیده صادرات قانونی
یکی از معضلات پیچیده این محصول ارزآور کشور، در کنار قاچاق آن، صادرات ماهانه یک تا دو تن زعفران به کشوری است که وارداتش را ممنوع کرده اند. در ادامه این صادرات قانونی، زعفران ایرانی به نام زعفران افغانستان بسته بندی و به کشورهای مقصد دیگر صادر می شود.
عضو صندوق توسعه صادرات زعفران در جواب این پرسش که چرا ایران باید این حجم زعفران را به صورت قانونی به کشوری صادر کند که وارداتش ممنوع است؛ اظهار داشت: در داخل کسی پیگیر این مورد نیست که ایران هم تعرفه های مشابه با افغانستان در صادرات داشته باشد. به این معضل، مشکل رفع تعهد ارزی را هم باید اضافه کرد. بارها با مسؤلان مربوطه مذاکره شده که این موضوع، شرکت های بزرگ را از چرخه تجاری خارج می کند؛ چون شرکت بزرگ مجبور است با کارت تجاری خودش به شکل رسمی صادرات داشته باشد. بانک مرکزی هم ملزم می کند این ارز را با نرخ مبادله ای، نرخی که برای پتروشیمی، فولاد و… که تمام مواد اولیه شان به شکل یارانه ای تامین می شود، موازی با آنها در سامانه مورد نظر و با نرخ دلار ۷۰ هزار تومان عرضه کنند.
اردیخانی اظهار نمود: نرخ تمام شده زعفران که با بهای دلار آزاد تولید و صادر می شود برای صادرکننده بزرگ صرفه اقتصادی ندارد. به این ترتیب، صادرکنندگان بزرگ از میدان رقابت حذف و صادرکنندگان کوچک به صورت فله ای زعفران را به افغانستان صادر می کنند نرخ تمام شده زعفران که با بهای دلار آزاد تولید و صادر می شود برای صادرکننده بزرگ صرفه اقتصادی ندارد. با حذف صادرکنندگان بزرگ از میدان رقابت صادرکنندگان کوچک به صورت فله ای زعفران را به افغانستان صادر می کنند. در ادامه هم تاجران افغان، زعفران ایران را به نام خود بسته بندی و به سایر کشورها صادر می کنند؛ ضمن این که مدعی هستند زعفران ایرانی بی کیفیت بوده و آنرا به نام خود وارد یا صادر نمی کنند.
این مسئول صنفی به گلایه اضافه کرد: متاسفانه در این خصوص هم هیچ مسئول دولتی در مقام پاسخ برنیامد.
عضو صندوق توسعه صادرات زعفران با اعلان اینکه صادرکننده زعفران مخالف برگشت ارز به چرخه تولید و تجارت کشور نیست، اظهار نمود: اما درخواست اینست که تسهیلاتی قائل شوند. ارز محصولات کشاورزی که با بهای تمام شده آزاد صورت می گیرد با سایر محصولاتی که با قیمت دولتی محاسبه می شوند باید در برگشت ارز، تفکیک قائل شد تا بتوان صادرات رسمی و باکیفیت داشت.
رشد صادرات زعفران از کشور
اردیخانی ضمن اشاره به آمار صادرات کشور عنوان کرد: امسال نسبت به مشابه سال قبل ۶۲ درصد رشد صادرات داشتیم اما صادرات بی کیفیت و فله ای.
وی اشاره کرد: اگر بتوانیم مقاصد صادراتی خودرا شناسایی و به لحاظ تعرفه ای هم اندیشی نماییم، می توانیم از محل صادرات باکیفیت و بسته بندی شده و هم محصولات جانبی زعفران، ارز بیشتری وارد کشور کنیم؛ علاوه بر این که زعفران به نام خود ایران صادر می شود.
وی افزود: بعضی از شرکت های داخلی در تلاش هستند تا صادرات زعفران را به صادرات محصولات جانبی و فرآوری شده گسترش دهند، اگر حمایتی وجود داشته باشد.
وی ضمن اشاره به صادرات فله ای، تصریح کرد: این شیوه صادرات، این امکان را به صادرکننده خارجی می دهد که با بسته بندی، محصول را به نام خود مجدد صادر کند. صادرات فله ای این امکان را به صادرکننده خارجی می دهد که با بسته بندی، محصول را به نام خود مجدد صادر کند
این مسئول صنفی عنوان کرد: صندوق توسعه صادرات زعفران به تنهایی نمی تواند صادرات رسمی با بسته بندی و به نام ایران داشته باشد تا دولت، در برگشت ارز تسهیلاتی برای صادرکنندگان زعفران فراهم نکند. آنها تاب رقابت با کسانیکه این محصول گرانقیمت را قاچاق یا فله ای صادر می کنند، ندارند.
وی ضمن اشاره به نرخ پایین زعفران در کشور همسایه، اظهار داشت: وقتی محصولات با هزینه بسیار کم و کیفیت پایین از مرز خارج می شود، نمی توان انتظار ارزآوری داشت. این مورد هم مسئله ای نیست که مسؤلان مربوطه از آن غافل باشند.
اردیخانی اشاره کرد: هنگامی که تجار افغان در بازار مشهد زعفران را می خرند و از مرز خارج می کنند. حتی اگر صادرکننده ایرانی در کشورهایی مانند دبی دفتر داشته باشد باردیگر همین افراد بعنوان رقیب، چون قاچاق و فله ای زعفران را تهیه می کنند، اجازه رقابت سالم نمی دهند. همین طور چون بانکهای افغانستان تحریم نیستند تجار افغان به سادگی تجارت سودآور خودرا پیگیری می کنند.
وی با تکیه بر مشکلات تعرفه ای و رفع تعهد ارزی افزود: ازاین رو کنار دو معضل پیشین باید تحریم بانکها و عدم مراودات بانکی کشور را هم اضافه کرد.
وی عنوان کرد: تاجر ایرانی برای گرفتن پول زعفران باید با چندین واسطه و کارمزدهای بالا، ارز را وارد کشور کند که در رقابت با تجار افغان، میدانی برای رقابت ندارد.
صادرات در طبق اخلاص
این مسئول صنفی در جواب این پرسش که کیفیت بسته بندی در افغانستان در سطح جهانی است که می توانند این حجم صادرات داشته باشند؛ اظهار داشت: کیفیت بسته بندی های ایرانی بسیار بالاتر از کشور همسایه است. حتی بسیاری از چاپخانه های مشهد بسته بندی های تجار افغانستانی را می زنند و محصول را به آنها تحویل می دهند. این کارتن ها در افغانستان باز و محصول در بسته بندی کوچک به نام افغانستان آماده و باردیگر صادر می شود. ایران در صنعت چاپ بسیار جلوتر از افغانستان است و آنها دراین خصوص بازهم به ما وابسته هستند. بنابراین، مشکل صادرات ما بسته بندی نیست. در دانش زعفران هم آنها توان رقابت با ما را ندارند.
اردیخانی با اعلان اینکه اگر حداقل در شرایط تحریم، رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان زعفران تسهیل شود؛ اظهار داشت: اصلاح این حوزه بخشی از مشکلات را حل کرده و صادرکنندگان بزرگ که وزنه تجارت کشور محسوب می شوند به چرخه برمی گردند.
وی اظهار داشت: اکنون بازار صادرات در دست یک گروه صادرکننده خرد است که با هر روشی صادرات دارند.
الزام یک تغییر در رفع تعهد ارزی
چالش رفع تعهد ارزی یاد شده تمام صادرکنندگان صنفی و صنعتی است. تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش، تخم مرغ، فرش و… همه تأکید دارند ارز را از بازار آزاد می خرند، اما هنگام تحویل باید با قیمت پایین تر عرضه کنند. یا برخی اظهار می کنند برخی از کشورهای همسایه، در برابر محصولات صادر شده، دلار نمی پردازند و ریال می دهند؛ اما در کشور الزام است پول حاصل از صادرات به دلار برگشت شود.
عضو صندوق توسعه صادرات زعفران در این خصوص اظهار داشت: ارز باید به چرخه تولید و تجارت کشور برگردد. در این خصوص تردیدی وجود ندارد؛ ولی در نوع نرخ ارز باید تفکیک قائل شد. ارز پتروشیمی و فولاد با ارز کالاهای کشاورزی متفاوت می باشد. وقتی بهای تمام شده کالا با نرخ ارز آزاد و بطورمثال ۹۰ هزار تومان است، چه طور صادرکننده ارز حاصل از صادراتش را با قیمت ۷۰ هزار تومان به فروش برساند. این برخورد سبب شده تا قاچاق زعفران افزایش و اجاره کارت های تجاری رونق پیدا کند. بنابراین، صادرات در حال انجام می باشد، اما با کارت های اجاره ای یکبار مصرف که متاسفانه ارز آن هم به کشور بر نمی گردد. خیلی از صادرکنندگان زعفران، خانم یا آقایی هستند که در یکی از شهرها و روستاهای کشور ساکن بوده و اطلاع ندارند با کارت تجاری آنها صادرات در حال انجام می باشد
وی اضافه کرد: خیلی از صادرکنندگان زعفران، خانم یا آقایی هستند که در یکی از شهرها و روستاهای کشور ساکن بوده و اطلاع ندارد با کارت تجاری آنها صادرات در حال انجام می باشد.
اردیخانی برای برون رفت از این چالش پیشنهاد کرد: بخشی از کالاهای وارداتی با نرخ آزاد وارد می شوند. دولت باید این واردکنندگان را به صادرکنندگان محصولات کشاورزی مرتبط کند. این تغییر رویه فسادزا نبوده چونکه اگر صادرکننده ارز خودرا به ریال تبدیل نکند؛ نمی تواند باردیگر زعفران خریده و صادرات داشته باشد. ناچار است ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور برگرداند.
ایران با چین و هند مراودات تجاری ندارد؟
اردیخانی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: طبیعی است به علت چالش های موجود از مشکلات بانکی، صادراتی، تعرفه ای ناچار هستیم زعفران را با قیمت پایین تر به فروش برسانیم.
این مسئول صنفی افزود: هنگامی که زعفران افغانستان بدون تعرفه به هند صادر می شود در صورتیکه من ایرانی باید ۳۸ درصد تعرفه بپردازم؛ مشخص است که در همان ابتدا، قیمت زعفران ما ۳۸ درصد از زعفران افغانستانی عقب تر است هنگامی که زعفران افغانستان بدون تعرفه به هند صادر می شود در صورتیکه زعفران ایرانی باید ۳۸ درصد تعرفه بپردازد مشخص است که در همان ابتدا، قیمت زعفران ما ۳۸ درصد از زعفران افغانستانی عقب تر است. همین طور این معضل در صادرات زعفران به چین هم که تعرفه ۱۲ تا ۱۳ درصدی دارد، صادق است.
عضو صندوق توسعه صادرات زعفران با تکیه بر این که در این خصوص لازم است هم اندیشی شود؛ اضافه کرد: سالانه چقدر محصولات کشاورزی از هند وارد کشور می شود؟ حداقل بخشی از تعرفه ها باید کاهش پیدا کند تا صادرات زعفران تسهیل شود.
وی با اعلان اینکه محصول تازه زعفران آبان و آذر ماه وارد بازار می شود. درباره ی میزان تولید سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ اظهار داشت: تولید کشور در این سال زراعی نسبت به سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بیشتر بود.
وی اضافه کرد: البته در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۳ حجم صادرات، کاهشی بود و موجودی انبارها بالا رفت. خوشبختانه با رشد صادرات در سال ۱۴۰۴ انبارها درحال خالی شدن هستند تا محصولات نو وارد بازار شود.
پیش بینی تولید امسال
وی اظهار داشت: معمولا هر سال بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن زعفران سال قبل در انبارها می ماند. اما امسال پیشبینی می شود این رقم از ۲۰ تا ۳۰ تن بیشتر نباشد.
عضو صندوق توسعه صادرات زعفران درباره ی وضعیت تولید طلای سرخ در سال ۱۴۰۴ هم اظهار داشت: تولید زعفران خیلی قابل پیشبینی نیست. چونکه هم سرما و هم گرما در تولید تأثیر دارد. آنقدر که دمای هوا در تولید تاثیر گذار است، میزان بارندگی تأثیر ندارد.
وی اضافه کرد: گرمای امسال برای رشد محصول مناسب نبوده و اثر منفی روی پیاز زعفران دارد. تولید در خوشبینانه ترین حالت همچون آمار سال قبل خواهد بود که ۳۵۰ تن زعفران از زمینهای کشاورزی برداشت شد. شاید هم با ۱۰ درصد کاهش به ۳۰۰ تا ۳۲۰ تن برسد.
منبع: نیازگاه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب