نیازگاه گزارش می دهد؛
ارزهایی که زنگنه و همتی بلوکه کردند، دولت سیزدهم آزاد کرد
به گزارش نیازگاه دولت سیزدهم با موضع گیری مقتدرانه توانست ۱.۶ میلیارد دلار ارزهای صادراتی گاز به عراق را که در دولت دوازدهم با غفلت بیژن زنگنه و عبدالناصر همتی بلوکه شده بود، را آزاد کند.
به گزارش نیازگاه به نقل از خبرگزاری ایرنا، صادرات گاز ایران به عراق باآنکه حدود ۶ سال است که شروع شده اما تعلل وزارت نفت و بانک مرکزی در دولت گذشته سبب شد تا با خروج آمریکا از برجام، پول های گاز صادراتی ایران به عراق بلوکه شود.
بلوکه شدن پول گاز صادراتی ایران در واقع به مکانیسم تحریمی آمریکا بازمی گردد و در دولت دوازدهم عبدالناصر همتی (رییس کل بانک مرکزی وقت) و بیژن زنگنه (وزیر نفت وقت) آنرا پذیرفتند تا ایران با وجود عمل به تعهدات صادراتی خود، اما نتواند به ارزهای صادراتی نائل شود.
این مبحث به اسکرواکانت مشهور است یعنی به حسابی گفته می شود که برداشت از آن منوط به تحقق شرایط مشخص شده در زمان افتتاح حساب است. یک نوع حساب مشروط. این پدیده از سال ۲۰۱۲ وارد ساختار تحریم ایران شد.
در قانون NDAA ۲۰۱۲ فروش نفت ایران تحریم شد، به استثنای آنهایی که آمریکا مجاز می دانست. بخش ۱۲۴۵ قانون مربوط به این مساله بود. زیربخش D به بیان جزئیات این تحریم می پردازد و D۳ درباره تراکنش مربوطه است. این تحریم از تیر ۹۱ اجرا شد.
در ابتدا البته این تحریم محدود نبود و پول بلوکه شده را ایران می توانست صرف خرید هر کالایی ازجمله طلا کند و آنرا به کشور منتقل کند.
با این ابتکار ایران برای دور زدن تحریم ها، آمریکا که با هدف کاهش دسترسی ایران به درآمدهای حاصل از فروش نفت، در تابستان ۹۱ اصلاحیه ای بر این تحریم زد.
طبق این اصلاح، حسابی مخصوص در کشور خریدار مجوزدار نفت ایران ایجاد می شود و پول نفت به ارز محلی در آن دپو می شود. این پول تحت نظارت خزانه داری آمریکا بوده و ایران می تواند از آن برای تجارت دو جانبه و محدود به کالاهای غیرتحریمی استفاده کند؛ همینطور انتقال به کشور ثالث مگر در موارد مربوط به تجارت بشردوستانه (غذا، دارو و تجهیزات پزشکی) ممنوعست.
در مذاکرات منتهی به برجام این مساله خیلی موردتوجه قرار نگرفت و کماکان مصرف پول های نفتی ایران تحت نظر خزانه داری آمریکا صورت می گرفت.
به دلیل کاهش دایره کالاهای تحریمی دست ایران برای مصرف بازتر شده بود، اما این ساختار در کنار ساختار تحریم های ریسک محور مانع استفاده آزادانه از درآمدهای نفتی ایران بود.
بعد از خروج آمریکا از برجام هم محدودیت ها بیشتر شد و پول های نفتی ایران با سرعت بیشتری در این حساب ها دپو و بلوکه شد. تحریم شدن بانک مرکزی ذیل فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ هم این وضعیت را تشدید کرد.
آخرین تجربه هم مربوط به ایران در فروش گاز و برق به عراق بود که متأسفانه همتی (رئیس کل بانک مرکزی در دولت قبل) رفت و پذیرفت.
در تیرماه ۹۸ بانک مرکزی ایران پذیرفت که پول حاصل از فروش گاز و برق ایران به عراق ذیل این چارچوب در حسابی نزد بانک TBI عراق دپو شود که تا همین سال قبل مصرف آن ناممکن بود.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، وصول مطالبات نفتی و گازی در کنار افزایش صادرات نفت و گاز موردتوجه قرار گرفت. آمارها نشان میدهد در سال قبل صادرات نفت ۴۰ درصد و صادرات گاز هم ۲ درصد افزایش پیدا کرد.
همچنین در همان زمان، وزارت نفت مذاکره با کشورهای همسایه را برای وصول مطالبات نفتی شروع کرد.
سرانجام روز چهارشنبه این هفته وزیر نفت از وصول ۱.۶ میلیارد دلار از طلب معوق عراق به ایران بابت صادرات گاز اطلاع داد.
جواد اوجی اشاره کرد: خوشبختانه با دیپلماسی فعال انرژی و بعد از چند ماه مذاکره، ۱.۶ میلیارد دلار طلب معوق سالهای قبل بابت صادرات گاز به عراق وصول شد.
وی افزود: از شروع سال نسبت به سال گذشته، حجم صادرات گاز کشور ۲۵ درصد و وصول درآمدهای ارزی حاصل از آن ۹۰ درصد بالا رفته است.
با توجه به آنکه این مهم در کمتر از ۱۰ ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم به انجام رسیده نشان دهنده غفلت وزارت نفت و بانک مرکزی در دولت قبل برای وصول این مطالبات است.
آن هم در شرایطی که ایران زیر فشار سخت ترین تحریم ها قرار داشت و دولت دوازدهم به همین بهانه حاضر به هر توافقی بود و دلیل خویش را هم مشکلات ارزی عنوان می کرد.
در حالی که اگر موضع فعالی دراین زمینه اتخاذ می شد ایران می توانست بدون تبدیل شدن مشکلات اقتصادی به ابر چالش و مین گذاری اقتصادی برای دولت سیزدهم آنها را حل کند.