بانك مركزی در آستانه برگشت به تحریم استثنایی
یك بی انصافی دیگر!
نیازگاه: تحریم بانك مركزی، اقدامی است كه از آن بعنوان یك تحریم استثنایی و محدودیت بین المللی دور از انصاف یاد می شود، اما بار دیگر با خروج آمریكا از برجام، بانك مركزی ایران در معرض بی انصافی دیگری قرار گرفته است. با این حال این دفعه بانك مركزی اطمینان داده كه تمهیدات لازم را برای مقابله با نقض برجام اندیشیده و مشكلی نیست.
به گزارش نیازگاه به نقل از ایسنا، اعلام ترامپ در خصوص خروج ایالات متحده آمریكا از برجام و به دنبال آن صدور دستور برای برگشت تحریم های هسته ای ضد ایران بدون شك حوزه بانكی را بیش از هر بخش دیگری می تواند درگیر این تصمیم كند. پس از اعلام مواضع رئیس جمهور آمریكا در مورد برجام، وزارت خزانه داری آمریكا هم اعلام نمود كه تحریم های ایران بین ۹۰ تا ۱۸۰ روز دیگر بر می گردد، در فهرست این تحریم ها در كنار حوزه نفتی، هواپیما، تحریم های ارزی و به عبارتی بانك مركزی قرار دارد.
از اواخر سال ۱۳۹۴ كه توافق برجام اجرایی شد، زمانی بود برای آخر حدود ۱۰ سال تحریم و محدودیت های سختی كه بر نظام بانكی ایران تحمیل شده بود. مدیران بانكی تاكید داشتند كه در شرایط جدید شبكه بانكی ایران از جزیره ای كه سال ها در آن مانده و قدرت تبادلات بین المللی خویش را تا حد قابل توجهی از دست داده است، خارج می گردد. یعقوبی-مدیركل بین الملل بانك مركزی- در زمان اجرایی شدن برجام گفته بود كه" تحریم بانك مركزی ایران یك استثنا بود، به گونه ای كه در طول تاریخ حتی یك مورد هم نمی توان پیدا كرد كه هیچ بانك مركزی تحریم شده باشد. حتی عراق هم زمان حكومت صدام و در دوران درگیری بانك مركزی مستقلی داشت و وارد تحریم نشد. پس محدود شدن بانك مركزی ایران در فضای بین الملل دور از انصاف بود و دوره بسیار سختی را از سال ۱۳۸۶ تابحال یعنی ۹ سال قبل پشت سر گذاشت. بسیار ساده از ظرفیت های قانونی و بین المللی خود محروم شده بودیم كه كار را خیلی سخت می كرد."
به هر حال با لغو تحریم ها گرچه انتظارات شبكه بانكی در طول این دو سال آنطور كه تعیین شده بود برآورده نشد و بارها رئیس كل بانك مركزی از بدعهدی آمریكا در مسیر تحقق این انتظارات گله كرد و رایزنی های بسیاری در این رابطه انجام شد ولی در هر حال دستاوردهایی هم برای شبكه بانكی به همراه داشت، از برقراری سوئیفت، توسعه روابط كارگزاری بانك ها، قراردادهای فایناس و تامین مالی تا مذاكرات بانكی با بانك های اروپایی و آسیایی. البته در این بین بودند بانك هایی كه از ورود برای مذاكره با بانك های ایرانی عقب نشینی كردند و دلیل اصلی این جریان را مدیران بانك مركزی این هراس را ناشی از جریمه هاو هزینه های احتمالی سنگینی كه ممكن بود آمریكا برای همكاری با ایران به آنها تحمیل كند، اعلام نمود. با این وجود آخرین اطلاعاتی كه از روابط كارگزاری بانك ها در جریان اجرایی شدن برجام وجود دارد نشان داده است كه حدود ۸۳۵ رابطه كارگزاری با ۲۷۸ بانك خارجی برگزار شده است، در حالیكه پیش از برجام تعداد روابط كارگزاری بسیار محدود بود و تنها پنج تا شش بانك حاضر به همكاری با ایران بودند. در عین حال كه در طول دو سال و نیم گذشته حدود ۳۸ هزار و ۴۰۰ فقره ال سی توسط نظام بانكی ایران گشایش یافته است.
با شرایط جدید و احتمال دوباره اعمال تحریم های سنگین بر نظام بانكی ایران بخصوص در مورد بانك مركزی، این نگرانی در میان كارشناسان وجود دارد كه فضای نامناسبی كه پیش از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها برای بانك های ایرانی جاری بود دوباره برگشته و روابط بانكی و تمامی ابعاد آن را تحت تاثیر قرار دهد و آنچه كه در مدت دو سال قبل هم بدست آمده در هاله ای از ابهام قرار گیرد. این در شرایطی است كه بانك مركزی نظر دیگری داشته و به گونه ای از برنامه ها و سناریوهایی كه برای روزهای خروج آمریكا از برجام پیش بینی كرده، مطمئن است. بانك مركزی پس از اعلام تصمیم آمریكا و تحریم هایی كه برای برگشت آن مهلت تعیین كرده است، با صدور اطلاعیه ای تاكید كرده است كه این بانك با پیش بینی بدعهدی های آمریكا از مدت ها پیش تمهیدات لازم را برای مقابله با نقض برجام توسط آمریكا اندیشیده و به همین منظور، مجموعه ای از تدابیر برای این منظور اتخاذ و اجرا شده است. در عین حال با اقدامات و سیاست های خود، اكنون منابع و مصارف ارزی كشور تحت اشراف و كنترل كامل قرار دارد و نظام بانكی كشور با محوریت بانك مركزی توانایی كامل برای پاسخگویی به تمام نیازهای ارزی كشور را دارد. این سیاست ها با محوریت پشتیبانی از تولید ملی باعث كنترل جریان ورود و خروج ارز در كشور شده و بدین ترتیب، توانایی بانك مركزی برای پاسخگویی به نیازهای ارزی كشور افزایش یافته است. همینطور بانك مركزی به تمام فعالان اقتصادی اطمینان داده است كه نقض برجام توسط آمریكا باعث تولید وقفه در پاسخگویی به نیازها و تقاضاهای ارزی نخواهد شد و تامین تمام نیازها كماكان ادامه خواهد یافت. در این راستا با همكاری دولت و سایر قوا با رصد شرایط سیاسی و اقتصادی موجود، اقدامات و سیاست های متناسب را برای حفظ و تداوم رشد و توسعه كشور اتخاذ خواهد نمود.
اما پیش بینی شرایط پیش روی بانك مركزی و مجموعه نظام بانكی ایران در فضایی كه آمریكا از برجام خارج شده، تحریم های گذشته را برگردانده و اروپایی ها هم مدعی ماندن دربرجام و پشتیبانی از ایران هستند، موضوعی است كه در گفت وگو با پویا جبل عاملی-كارشناس امور بانكی- مورد بررسی قرار گرفته است.
جبل عاملی هر چند كه معتقد می باشد باید منتظر ماند و دید كه شرایط ایران با اروپایی ها در برجام به كجا می رسد ولی اظهار داشت كه چندان قابل پیش بینی نیست شرایط به سطحی برسد كه اروپا بتواند با وجود تحریم های ثانویه آن سطح از روابطی كه اكنون در حوزه بانكی و روابط كارگزاری با ایران دارد را ادامه دهد و فكر نمی كنم اروپا بتواند بدون مجوزهای لازم از آمریكا قادر باشد روابط كارگزاری بانكی و تجاری خویش را با ایران ساماندهی كند. ازاین رو از این منظر به دیدگاه و موضع اروپا بدبین هستم و معتقدم اروپا در حال دادن تعهدی است كه اصولا قادر به اجرای آن نیست.
این كارشناس امور بانكی مرتبط با آنچه كه باید در شرایط موجود در دستور كار بانك مركزی قرار گیرد هم توضیحاتی عرضه كرد و اظهار داشت: به نظر می رسد آنچه كه می توانیم انجام دهیم عموما می تواند همانی باشد كه پیش از برجام و توافق موقت داشتیم یعنی بازكردن كانال هایی برای دور زدن تحریم ها و باز كردن دست صراف ها در بازار ارز تا بتوانند همان سطحی از تجارت را كه می توانیم انجام دهیم ساماندهی كنند.
وی با اشاره به تحریم های ارزی اعلامی از جانب وزارت خزانه داری آمریكا ضد ایران اظهار داشت: سیاست ارزی جدیدی كه بانك مركزی در دستور كار قرار داده به گونه ای است كه عملا خودمان در حال تحریم كردن خودمان هستیم. این در شرایطی است كه باید به صورت غیرمتمركز صرافی ها و فارغ از شفافیت های لازم بتوانند حساب ها را حفظ نموده و نقل و انتقالات را به صورت حواله انجام دهند و لازمه آن، این است كه بتوان سیاست ارزی موجود را كاملا تغییر داد.
جبل عاملی خاطرنشان كرد: به هر صورت اكنون شرایط تغییر كرده است و با آن زمان كه روابط باز بود متفاوت خواهد شد. ازاین رو باید سیاست های منطبق با آن از جانب بانك مركزی اجرایی شود. با این حال حدود ۱۸۰ روز زمان وجود دارد و امیدوارم بتوانیم حداكثر استفاده را برده و آنچه كه می توان را برای پیش برد شرایط بهتر انجام داد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب